Xử lý nước sinh hoạt trong khi bão lụt

Trong mùa lũ lụt, trường hợp giếng bị ngập không có nước dự trữ thì phải lấy nước ngập lụt xử lý để sử dụng sinh hoạt theo 2 bước sau:

Bước 1: Làm trong nước

Có nhiều cách làm trong nước, đơn giản nhất là dùng phèn chua hoặc lọc bằng vải sạch. 

-Làm trong bằng phèn chua: Dùng phèn chua với liều lượng 1g phèn chua (một miếng bằng khoảng nửa đốt ngón tay) cho 20 lít nước. Múc một gáo nước, hoà lượng phèn tương đương thể tích nước cần làm trong cho tan hết, cho vào dụng cụ chứa nước và khuấy đều, chờ khoảng 30 phút cho cặn lắng hết xuống đáy rồi gạn lấy nước trong. 

-Nếu không có phèn chua thì có thể dùng vải sạch để lọc nước, giữ lại các cặn bẩn, làm vài lần cho đến khi được nước trong (chú ý vải lọc bằng cốt tông để lọc nước đi qua được, cần thay vải khi thấy cặn trên vải lọc nhiều).

Lưu ý: Trong trường hợp phải sử dụng nguồn nước bề mặt quá đục hoặc nhiều phù sa cần lọc bỏ bớt phù sa bằng các lớp vải màn trước khi làm trong nước. Dùng 1 gam phèn chua (tương đương một hạt ngô to) cho vào 20 lít nước, đánh tan phèn chờ 30 phút nước lắng cặn đến trong, nếu không có phèn chua thì dùng vải sạch để lọc.

Bước 2: Khử trùng nước

Sau khi nước đã được làm trong cần được tiến hành khử trùng nước. Có thể khử trùng nước bằng hóa chất hoặc đun sôi  

a. Khử trùng bằng hóa chất

Đã làm trong bằng hoá chất Chloramine: dùng Chloramine B loại 250mg cho vào 25 lít nước. Khuấy đều cho tan hết lượng hoá chất, sau 30 phút mới sử dụng.

* Trong trường hợp khẩn cấp không có phèn chua làm trong nước thì tăng hàm lượng Chloramine B:

-Nếu nước đục vừa: 15 - 20mg Chloramine B hoà tan trong 1lít nước hay 15-20gam Chloramine B (tương đương khoảng 1,5 - 2 thìa cà phê) hoà tan trong 1m3 nước.

-Nếu nước đục nhiều: 20 - 50mg Chloramine B hoà tan trong 1lít nước hay 20-50 gam Chloramine B (tương đương khoảng 2 - 5 thìa cà phê hoà tan trong 1m³ nước.

Lưu ý : Không tiến hành đồng thời vừa làm trong nước vừa khử trùng bằng hoá chất.

-Nước đã được khử trùng có thể sử dụng cho mục đích sinh hoạt. Tuy nhiên nước này vẫn phải đun sôi rồi mới uống trực tiếp được. 

-Nếu sử dụng các các chế phẩm có hoạt chất khử trùng là Clo thì sau khi khử trùng ngửi thấy mùi Clo thì việc khử trùng mới có tác dụng. Nếu lỡ cho quá nhiều Clo thì mở nắp, chờ thêm nửa giờ hoặc một giờ nữa cho bớt mùi rồi mới sử dụng.

-Việc khử trùng nước bằng hóa chất bột cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của các cán bộ y tế có chuyên môn. 

-Trước khi tiến hành khử trùng cần kiểm tra hạn sử dụng của hóa chất, nên sử dụng hóa chất còn hạn sử dụng để đảm bảo liều lượng và hiệu quả khử trùng.

b. Đun sôi nước

• Chỉ sử dụng nước để uống trực tiếp sau khi đã đun sôi. 
• Nước sau khi đun sôi không được để quá lâu, nên thường xuyên đun nước mới hàng ngày để uống. 
• Trong trường hợp không có hóa chất khử trùng, chỉ ăn uống nước đã đun sôi kỹ, không ăn các loại rau sống rửa bằng nước chưa khử trùng.
• B. Xử lý nước và vệ sinh môi trường sau bão lụt
• 1. Xử lý môi trường

Nước rút đến đâu huy động cộng đồng làm vệ sinh môi trường đến đó. Vì nếu không làm kịp thời thì sẽ khó đẩy được phù sa ra khỏi nhà, sân và đường đi.

Khi nước rút hết môi trường bị ô nhiễm nặng, có mùi tanh thối do xác súc vật, côn trùng, cây cối chết thối rữa... Do đó, cần phải khơi thông cống rãnh, lấp vũng nước đọng, chôn lấp xác súc vật và tẩy uế.

Về xử lý xác súc vật chết: Khảo sát, ước lượng xác súc vật chết cần xử lý.

-Chọn vị trí chôn xác súc vật ở ngoài đồng cách xa nguồn nước ít nhất 50m. Đào hố chôn xác súc vật ở độ sâu ít nhất phải trên 0,8m, đổ 3-5kg vôi bột hoặc phun Chloramine B nồng độ cao rồi lấp đất lèn chặt, rào kỹ lại tránh súc vật đào bới.

-Khử trùng nơi có xác súc vật chết: Sau khi chuyển xác súc vật đi chôn phải phun thuốc khử trùng hoặc rải vôi bột nơi có xác súc vật chết. Nếu không có vôi, hoá chất khử trùng thì dùng rác khô đốt nơi súc vật chết. Hằng ngày phải kiểm tra nơi chôn xác súc vật xem có bị súc vật hoặc chuột bọ đào bới hay không. Nếu phát hiện có mùi hôi thối hoặc bị đào bới thì phải lấp lại ngay.

Dọn dẹp vệ sinh nhà cửa, phơi khô quần áo, không treo, mắc quần áo ẩm ướt vào một chỗ dễ làm nơi trú ẩn cho muỗi.

2. Xử lý nước sinh hoạt Gồm 4 bước:

Làm trong nước bằng phèn chua ---------> Khử trùng nước bằng Chloramine----------> Đun sôi----------> Uống.

a. Đối với Giếng khơi: Tiến hành theo 3 bước:

* Bước 1: Thau rửa giếng:

• Làm vệ sinh thành và nền giếng, khơi thông nước ngập lụt quanh giếng.
• Trước khi làm trong và khử trùng nước, phải thau vét giếng, lấy hết bùn, rửa thành giếng.
• * Bước 2: Biện pháp làm trong nước:
• Dùng phèn chua liều lượng 50gam/1m³ nước, (1 gam phèn chua tương đương một hạt ngô to) nếu độ đục nhiều thì tăng lượng phèn chua nhưng tối đa 100gam/1m³.
• Tán nhỏ, hoà tan hết phèn chua trong chậu.
• Cho nước phèn chua vào gàu múc nước thả mạnh xuống giếng rồi kéo gàu lên xuống khoảng 10 lần, đợi 30 phút sau mới khử trùng nước.
• * Bước 3: Biện pháp Khử trùng nước giếng:
• Ước lượng nước trong giếng khoảng bao nhiêu m³ (1 bi tương đương 1m³) cứ 1m³ hoà tan 10 - 20gam Chloramine B tương đương 1 đến 2 thìa canh (tuỳ thuộc vào độ đục của nước).
• Múc một gàu nước.
• Hoà lượng hoá chất nói trên vào nước, phải khuấy đều cho tan hết hoá chất.
• Thả mạnh gàu xuống giếng, kéo gàu lên xuống khoảng 10 lần.
• Sau 30 phút múc nước lên ngửi có mùi Clo là dùng được. Nếu không ngửi thấy mùi Clo trong nước thì cho thêm khoảng 1/3 thìa canh bột Chloramine B quấy đều rồi cho vào giếng đến khi nào nước có mùi Clo mới đảm bảo.
• Dùng nước giếng này tưới lên thành giếng để khử trùng
• Sau 30 phút mới sử dụng nước (phải đảm bảo lượng Clo dư (0,3 -

0,5mg/lít)).

(Nếu lỡ cho quá nhiều choloramine B thì đợi đến khi nào bay hết mùi chlo mới sử dụng).

Lưu ý:

• Không tiến hành khử trùng đồng thời với đánh phèn.
• Sau khi khử trùng nếu ngửi có mùi Clo thì việc khử trùng mới có tác dụng.
• Nước sau khi đã làm trong, khử trùng vẫn phải đun sôi mới uống được. 
• b. Đối với giếng khoan:
• Tháo dây cao su và ni lông bịt miệng giếng khoan.
• Cọ rửa vòi, cần và nền giếng khoan.
• Khơi thông cống rãnh quanh giếng.
• Bơm hết nước đục, sau đó bơm liên tiếp 15 phút nữa bỏ nước đi sau đó mới sử dụng.
• CDC Bắc Giang