Tay chân miệng là bệnh nhiễm trùng do vi rút, thường gặp ở trẻ nhỏ. Đa số các trường hợp mắc bệnh thường tự khỏi, không đe dọa nhiều đến sức khỏe.Tuy nhiên, bệnh có thể gây biến chứng. Một số biến chứng nguy hiểm như: viêm màng não, viêm cơ tim … có thể gây tử vong.
- Nguyên nhân gây bệnh:
Tác nhân gây bệnh Chân tay miệng thường là Vi rút Coxsakie và Enterovirus 71 (EV71).
- Đường lây truyền:
Vi rút gây bệnh lây lan qua đường tiêu hóa, có thể do:
- Trẻ lành tiếp súc với trẻ bệnh, nuốt phải vi rút trong nước bọt, dịch tiết mũi họng của trẻ bệnh khi chúng ho, hắt hơi.
- Trẻ lành cầm nắm vào đồ chơi, sờ vào vật dụng, sàn nhà… có dính nước bọt, dịch tiết, phân có mầm bệnh, sau đó đưa tay lên miệng, làm cho vi rút vào đường tiêu hóa.
- Bệnh có thể lây cho trẻ thông qua người lớn: người chăm sóc trẻ, bố mẹ, người thân tiếp súc với mầm bệnh, không vệ sinh cá nhân tốt, làm lây bệnh cho con, em mình.
Vi rút xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc miệng hay ruột vào hệ thống hạch bạch huyết và từ đó sẽ phát triển rất nhanh và gây ra các tổn thương ở da và niêm mạc.
- Triệu chứng của bệnh:
- Lúc đầu: trẻ mệt mỏi quấy khóc, biếng ăn, nôn chớ nhiều, có thể run chân tay, ngủ hay giật mình. Thường có sốt 38-39 độ C, số ít trường hợp sốt nhẹ hoặc không sốt.
- Loét miệng: niêm mạc miệng có bọng nước, đường kính 2 - 3 mm, thường vỡ nhanh, tạo thành những vết loét, xung quanh xung huyết đỏ. Trẻ rất đau, biếng ăn, bỏ ăn, chảy nhiều nước bọt, mùi hôi.
- Bọng nước lòng bàn tay, lòng bàn chân: bọng nước có thể lồi lên trên da, sờ có cảm giác cộm hay ẩn dưới da. Bọng nước thường không gây ngứa.
- Trường hợp không điển hình: Bọng nước rất ít xen kẽ với những hồng ban, một số trường hợp chỉ biểu hiện hồng ban và không có biểu hiện bóng nước hay chỉ có biểu hiện loét miệng đơn thuần.
- Biến chứng:
Bệnh ít gây biến chứng, nhưng nếu có thường là biến chứng nặng như:
- Viêm màng não, liệt mềm cấp, viêm cơ tim, phù phổi cấp.
- Các biến chứng có thể phối hợp với nhau như: viêm não màng não, phù phổi và viêm cơ tim trên cùng một bệnh nhân.
Chú ý phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường, để phòng các biến chứng nguy hiểm, nhất là trong vòng 6 giờ đầu.
- Cách xử trí bệnh tay chân miệng:
Là bệnh do vi rút, nên chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc điều trị bệnh chủ yếu là điều trị triệu chứng, đưa trẻ đến khám bệnh tại các cơ sở y tế. Nếu trẻ được chỉ định chăm sóc tại nhà, cần thực hiện những điều sau đây:
- Vệ sinh răng miệng và thân thể, tránh làm nhiễm trùng các bọng nước.
- Giảm đau, hạ sốt bằng cách lau mình bằng nước ấm.
- Nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế vận động, tăng cường dinh dưỡng, cho ăn thức ăn lỏng, mềm, uống nhiều nước nhất là nước hoa quả.
- Không cậy vỡ các bọng nước để tránh nhiễm trùng.
- Theo dõi sát để phát hiện các dấu hiệu: Dễ giật mình, hoảng hốt, run chân tay, gồng người, đi loạng choạng, co giật, nôn ói nhiều... Khi có các biểu hiện trên cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay.
- Phòng bệnh:
Hiện nay chưa có vắc-xin phòng bệnh nên cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
- Rửa tay: Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy, nhất là trước và sau khi nấu ăn, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, rửa tay sạch sau mỗi lần vệ sinh cho trẻ.
- Rửa sạch các dụng cụ, vật dụng, đồ chơi, sàn nhà bằng nước và xà phòng rồi khử trùng băng CloraminB 5%.
- Hạn chế tối đa tiếp xúc trực tiếp như hôn, sử dụng chung các dụng cụ với trẻ bị bệnh hoặc người bệnh và áp dụng một số biện pháp hạn chế bệnh lây truyền theo đường phân, miệng khác như ăn chín, uống chín.
- Đeo khẩu trang.
- Cách ly người bệnh
tại nhà cho đến khi khỏi bệnh (ít nhất là 7 ngày).
Với nơi làm việc, trường học và nhà trẻ
Nếu trẻ bị bệnh tay chân miệng, nên cho trẻ nghỉ học.Khi trẻ khỏe hơn có thể đi học trở lại.
