Căn cứ đề nghị lấy báo giá vận chuyển thiết bị của khoa Xét nghiệm ngày 12/4/2024 (khoa Dược-VTYT nhận ngày 15/4/2024).

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Giang có nhu cầu tiếp nhận báo giá để tham khảo, xây dựng giá gói thầu, làm cơ sở tổ chức lựa chọn nhà thầu cho gói thầu tháo, vận chuyển, lắp đặt, kiểm tra, chạy thử TTB phục vụ chuyển trụ sở làm việc, nội dung cụ thể xem tại đây: /documents/1085139/1240356/1713341487057_b%C3%A1o+gi%C3%A1+v%E1%BA%ADn+chuy%E1%BB%83n.zip/475bcea2-c9dd-48b1-bed9-73230dedd5b7

Phụ lục xem tại: /documents/1085139/1240356/1713341610426_b%C3%A1o+gi%C3%A1+v%E1%BA%ADn+chuy%E1%BB%83n.zip/a4a1060b-2145-4c36-b3c8-7a6f32c6beae

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Giang lập danh mục thiết bị cần sửa chữa đề nghị các cá nhân, đơn vị cung ứng đủ điều kiện kinh doanh theo quy định pháp luật, có khả năng cung ứng cho Trung tâm gửi báo giá với các yêu cầu chi tiết phụ lục kèm theo. Cụ thể xem tại đây: /documents/1085139/1240356/1713324326298_26-btc.signed_01.pdf/a39367ac-760e-4661-98d3-cfb837d34961

Phụ lục tại đây: /documents/1085139/1240356/1713324348545_2.+Ph%E1%BB%A5+l%E1%BB%A5c+b%C3%A1o+gi%C3%A1+s%E1%BB%ADa+ch%E1%BB%AFa_signed_signed_signed.pdf/969f1bb3-ebfe-42da-b6e1-cba7a5e4a679

CDC Bắc Giang

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Giang lập Nội dung công việc cần lập hồ sơ cấp phép tiến hành công việc bức xạ đề nghị các cá nhân, đơn vị cung ứng đủ điều kiện kinh doanh theo quy định pháp luật, có khả năng cung ứng cho Trung tâm gửi báo giá với các yêu cầu chi tiết phụ lục kèm theo. Chi tiết xem tại: /documents/1085139/1240356/1713324073507_1.+KSBT-DVTYT_+b%E1%BB%A9c+x%E1%BA%A1_signed_signed_signed_signed.pdf/c934f6e7-4029-4a5f-aa08-ed66573329df

Phụ lục xem tại đây: /documents/1085139/1240356/1713324115738_2.+Ph%E1%BB%A5+l%E1%BB%A5c+b%C3%A1o+gi%C3%A1+b%E1%BB%A9c+x%E1%BA%A1_signed_signed_signed.pdf/719e645c-4c8d-49da-aad9-95127d1a04cf

CDC Bắc Giang

Sáng ngày 17/4/2024, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tổ chức Tập huấn hướng dẫn điều tra giám sát trọng điểm HIV lồng ghép hành vi năm 2024 cho hơn 209 cán bộ đang thực hiện công tác phòng chống HIV tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật và Trung tâm Y tế các huyện: Hiệp Hòa, Tân Yên, Lạng Giang, Thị xã Việt Yên và Thành phố Bắc Giang.

Tại buổi tập huấn các học viên được đồng chí Trần Xuân Thanh – Trưởng khoa Phòng chống HIV/AIDS – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật hướng dẫn triển khai Kế hoạch điều tra giám sát trọng điểm HIV lồng ghép hành vi năm 2024, quy trình chọn mẫu của các đối tượng nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm và MSM trong giám sát trọng điểm lồng ghép giám sát hành vi năm 2024, đồng thời hướng dẫn phương pháp chọn mẫu, cỡ mẫu, tổ chức thực hiện điều tra, giám sát trọng điểm các đối tượng và một số điểm khác biệt các năm trước cũng như những yêu cầu đặc ra cho các điều tra viên khi thực hiện phỏng vấn các nhóm đối tượng này.

Cũng tại buổi tập huấn, các đại biểu đã cùng nhau thảo luận những vấn đề trong triển khai thực hiện để đi đến những giải pháp thống nhất giải quyết những vướng mắc gặp phải khi triển khai chương trình ở 5 huyện vì mỗi địa bàn có những đặc thù riêng.

Qua buổi tập huấn, các học viên đã nắm rõ được các bước triển khai điều tra giám sát trọng điểm, nắm rõ được đối tượng, cỡ mẫu cần điều tra, giám sát, xác định được vị trí, khu vực, tụ điểm có thể tiếp cận được những đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV, hỗ trợ việc định hướng lập kế hoạch can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV cho các đối tượng này trên địa bàn.

Đỗ Phú

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Giang có nhu cầu tiếp nhận báo giá để tham khảo, xây dựng giá gói thầu, làm cơ sở tổ chức lựa chọn nhà thầu cho gói thầu bảo dưỡng, hiệu chuẩn thiết bị phục vụ hoạt động chuyên môn từ nguồn kinh phí chương trình mục tiêu phòng chống sốt xuất huyết năm 2024 và kinh phí giám sát nước sạch nông thôn, nội dung cụ thể xem tại đây:

/documents/1085139/1240356/1713323249447_1.+Th%C6%B0+m%E1%BB%9Di+b%C3%A1o+gi%C3%A1+hi%E1%BB%87u+chu%E1%BA%A9n%2C+b%E1%BA%A3o+d%C6%B0%E1%BB%A1ng%28hanttbg_ttksbt%29%2816.04.2024_17h02p06%29_signed_signed_signed_signed.pdf/8ce24e07-cba9-461c-aec4-c67aa27e8c92

Phụ lục tại đây: /documents/1085139/1240356/1713323309704_ph%E1%BB%A5+l%E1%BB%A5c+b%C3%A1o+gi%C3%A1+HI%E1%BB%86U+CHU%E1%BA%A8N%2C+B%E1%BA%A2O+D%C6%AF%E1%BB%A0NG_signed_signed_signed.pdf/64a59916-2ec3-468e-8888-e50e16200cbd

CDC Bắc Giang

Tháng hành động vì an toàn thực phẩm năm 2024, diễn ra từ 15/4 đến 15/5 được Ban chỉ đạo liên ngành trung ương về an toàn thực phẩm chọn chủ đề là:“Tiếp tục bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm trong tình hình mới”.

An ninh, an toàn thực phẩm là vấn đề hệ trọng, cấp bách, lâu dài; ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ nhân dân, chất lượng giống nòi dân tộc. Ngày 21 tháng 10 năm 2022, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số 17-CT/TW về “Tăng cường bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm trong tình hình mới”. Chủ đề tháng hành động năm 2024 được lựa chọn nhằm tăng cường hơn nữa công tác đảm bảo an ninh an toàn thực phẩm, nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy và các cấp chính quyền, người quản lý, người sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng thực phẩm; để đáp ứng ngày càng cao hơn trong công tác bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm.

Ban chỉ đạo liên ngành trung ương cũng đánh giá, trong những năm qua công tác bảo đảm an toàn thực phẩm nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến các địa phương; cấp ủy đảng, chính quyền các cấp đã vào cuộc và tạo được sự chuyển biến rõ rệt, đạt được những thành tích quan trọng trên các lĩnh vực. Công tác tuyên truyền, thanh, kiểm tra về an toàn thực phẩm được tăng cường, góp phần ngăn chặn kịp thời, giảm nguy cơ mất an toàn thực phẩm, đặc biệt là giảm các vụ ngộ độc tại các khu công nghiệp.

Hệ thống văn bản pháp luật, các quy chuẩn, tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm cơ bản đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước và hội nhập quốc tế. Bước đầu hình thành các vùng nguyên liệu sạch và chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn; Đấu tranh phòng chống gian lận thương mại trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm từng bước đạt được nhiều thành tựu. Nhận thức và trách nhiệm của người tiêu dùng được nâng cao.  

Bên cạnh các thành tựu đã đạt được, công tác bảo đảm an toàn thực phẩm trong những năm qua còn bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế. Cụ thể là ở nước ta đã xuất hiện việc nhập lậu một số thực phẩm nguy hại, nhiều loại thực phẩm với hình thức kinh doanh mới, như kinh doanh, quảng cáo trên nền tảng xã hội đa quốc gia, khó quản lý. Năng lực hậu kiểm còn hạn chế; thiếu hụt lực lượng triển khai, nhất là ở cấp huyện, cấp xã. Chưa ứng dụng được công nghệ thông tin trong quản lý an toàn thực phẩm.

Thực trạng trên đã và đang đặt ra các yêu cầu mới về đề cao trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền các địa phương, nhất là chính quyền cơ sở trong đảm bảo an ninh, an toàn thực phẩm.

Trên cơ sở chỉ đạo của Trung ương, Ban chỉ đạo liên ngành về an toàn thực phẩm an toàn thực phẩm tỉnh Bắc Giang đã triển khai Kế hoạch “Tháng hành động vì an toàn thực phẩm” năm 2024 trên địa bàn tỉnh.

Kế hoạch được triển khai nhằm đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, xác định trách nhiệm và hành động của các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm; đề cao vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong việc thực thi pháp luật về ATTP; kịp thời thông tin các chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, chất lượng cao, các cơ sở vi phạm, tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh, an toàn thực phẩm .

Tháng hành động gồm các nội dung chính như: Chỉ đạo, triển khai đợt cao điểm về truyền thông an toàn thực phẩm và kiểm tra, hậu kiểm, giám sát việc chấp hành quy định pháp luật trong thời gian diễn ra Tháng hành động vì an toàn thực phẩm; tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu địa phương, đơn vị, doanh nghiệp, trường học theo tinh thần chỉ đạo tại Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 13/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục tăng cường trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trong tình hình mới.

Đẩy mạnh việc xây dựng và phát triển mô hình chuỗi về sản xuất nông nghiệp sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao, kiểm soát an toàn thực phẩm và liên kết sản xuất với tiêu thụ, phát triển chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm an toàn; tăng cường chỉ dẫn các mô hình sản xuất, kinh doanh và các sản phẩm, chuỗi thực phẩm an toàn, các sản phẩm truyền thống của địa phương trên phương tiện thông tin đại chúng, trang thông tin điện tử, thông báo bằng văn bản… đến các tổ chức, cá nhân và Nhân dân nhằm tăng cường kết nối cung - cầu thực phẩm an toàn.

Triển khai chiến dịch truyền thông bảo đảm an toàn thực phẩm từ ngày 10/04/2024 đến 15/05/2024. Truyền thông được thực hiện bằng nhiều hình thức, nội dung phong phú, hướng đến các đối tượng gồm: Chính quyền các cấp; các cơ quan tham gia quản lý, các tổ chức đoàn thể chính trị- xã hội; Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm; Người tiêu dùng thực phẩm. Đặc biệt, cần huy động sự hưởng ứng tham gia của các tổ chức, cá nhân doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm và các tổ chức, đoàn thể bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cùng tham gia vào các hoạt động truyền thông về các nội dung bảo đảm an toàn thực phẩm .

Cùng với các hoạt động trên, Ban chỉ đạo liên ngành của tỉnh yêu cầu các cơ quan chức năng tổ chức đợt kiểm tra, hậu kiểm, giám sát về an toàn thực phẩm  trong thời gian từ ngày 10/4/2024 đến ngày 15/5/2024. Đồng thời triển khai công tác giám sát ô nhiễm thực phẩm và phòng, chống dịch, bệnh.

Đỗ Tập

Để chuẩn bị cung ứng thuốc điều trị PrEP nguồn Dự án Qũy Toàn cầu cho các cơ sở điều trị, căn cứ Công văn số 255/AIDS-ĐT ngày 13/3/2024 của Cục Phòng, chống HIV/AIDS - Bộ Y tế về việc Xây dựng Kế hoạch thuốc điều trị PrEP nguồn Dự án Qũy Toàn cầu năm 2025, Sở Y tế chỉ đạo Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh thực hiện việc rà soát kết quả triển khai điều trị PrEP tại các cơ sở điều trị năm 2023, chỉ tiêu kế hoạch năm 2024 để xác định chỉ tiêu năm 2025 của từng cơ sở điều trị trên địa bàn tỉnh.

Dựa trên cách tính nhu cầu số lượng thuốc PrEP của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh hướng dẫn các cơ sở cung cấp dịch vụ PrEP lập kế hoạch thuốc PrEP năm 2025 để đảm bảo đáp ứng kịp thời cho công tác điều trị PrEP trên địa bàn tỉnh.

Về thuốc điều trị PrEP nguồn Dự án Quỹ Toàn cầu có tên thuốc, hàm lượng là Emtricitabine & Tenofovir Disoproxil Fumarate Tablets 200mg/300mg. Quy cách đóng gói 30 viên/hộp với liều dùng trung bình/ngày là 01 viên/ngày. Tổng nhu cầu số lượng thuốc PrEP của kế hoạch năm 2025 được tính bằng số lượng thuốc sử dụng của 12 tháng năm 2025 cộng số lượng tồn kho an toàn tại cơ sở cuối năm 2025 trừ số lượng tồn kho đầu năm 2025. Trong đó, số lượng thuốc sử dụng của 12 tháng năm 2025 là ước tính nhu cầu thuốc cho số khách hàng nhận thuốc từng tháng năm 2025. Số lượng tồn kho an toàn tại cơ sở cuối năm 2025 được tính bằng 3 lần số lượng thuốc sử dụng trong tháng 12 năm 2025. Tồn kho đầu năm 2025 là số lượng thuốc ước tính còn tồn tại cơ sở điều trị đến ngày 31/12/2024.

Sau khi tiến hành rà soát, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật lập kế hoạch thuốc điều trị PrEP nguồn Dự án Qũy Toàn cầu năm 2025 trên địa bàn tỉnh là 80.550 viên để đảm bảo đáp ứng nhu cầu điều trị PrEP, tăng gần 22 nghìn viên so với ước tính nhu cầu thuốc prep nguồn viện trợ cho bệnh nhân/khách hàng năm 2024.

Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc ARV (PrEP) là một trong những can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV hiệu quả hiện nay. Ngày 14/8/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1246/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Trong đó chỉ tiêu tỷ lệ nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) được điều trị PrEP đạt 30% vào năm 2025 và 40% vào năm 2030. Ngày 11/12/2020, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 5154/QĐ-BYT phê duyệt Kế hoạch điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc kháng HIV (PrEP) giai đoạn 2021-2025 (sau đây gọi tắt là Quyết định 5154) với chỉ tiêu 72.000 người có nguy cơ cao nhiễm HIV được điều trị PrEP vào năm 2025. Việc điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV nhằm giảm thiểu nguy cơ nhiễm HIV ở nhóm có hành vi nguy cơ cao, qua đó giảm tỷ lệ nhiễm HIV mới và về lâu dài sẽ giúp giảm gánh nặng tài chính cho quỹ BHYT khi chi trả cho các dịch vụ điều trị HIV. Thuốc PrEP được uống đều đặn 1 viên mỗi ngày vào 1 thời điểm nhất định. Người điều trị có thể dùng các biện pháp hỗ trợ như hẹn giờ, ứng dụng điện thoại nhắc nhở … để khỏi quên. Nếu lỡ quên hãy uống ngay khi nhớ ra (không uống quá 2 viên trong 24 giờ); PrEP đạt hiệu quả bảo vệ tối đa khi dùng 7 ngày liên tục với quan hệ tình dục hậu môn và 21 ngày liên tục đối với quan hệ tình dục âm đạo hoặc tiêm chích ma túy.  PrEP an toàn với hầu hết người sử dụng, bao gồm cả phụ nữ mang thai và cho con bú. Chỉ có một số ít người (khoảng 10%) gặp tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu …, nhưng các tác dụng phụ thường nhẹ và chấm dứt sau một đến hai tuần. 

Việt Nga

Theo dự báo của Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, trong thời gian tới, nắng nóng có khả năng tiếp tục xuất hiện nhiều đợt và gay gắt hơn trung bình nhiều năm, có nguy cơ gây nên hạn hán, thiếu nước sạch cho sinh hoạt và ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, người lao động.

Nhằm giúp người dân có những kiến thức cơ bản trong việc thực hiện các biện pháp xử trí, phòng chống một số vấn đề sức khỏe thường gặp trong mùa nắng nóng; biết cách áp dụng các biện pháp xử lý nước đơn giản đảm bảo chất lượng nước sạch dùng cho mục đích sinh hoạt và đảm bảo vệ sinh môi trường trong mùa khô hạn thiếu nước. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật đã có công văn số 287/KSBT-TTGDSK ngày 10/4/2024 về việc tăng cường triển khai các biện pháp bảo vệ sức khỏe cộng đồng, người lao động trước tác động của nắng nóng, hạn hán,  đề nghị Trung tâm Y tế các huyện, thị xã, thành phố, các Khu Công nghiệp tăng cường các hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức, hướng dẫn và tổ chức triển khai thực hiện các tài liệu hướng dẫn chăm sóc sức khỏe mùa nắng nóng; hướng dẫn xử lý nước hộ gia đình cho các cán bộ y tế, người dân và người lao động trên địa bàn./.

Trần Huyền

Để công tác điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc kháng HIV (PrEP) trên địa bàn tỉnh được triển khai có hiệu quả, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Giang tập trung đẩy mạnh công tác truyền thông nhóm về dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP).

Các hoạt động truyền thông nhằm quảng bá gói dịch vụ điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc kháng HIV (PrEP) cho các đối tượng nguy cơ cao, đặc biệt là nhóm nam quan hệ tình dục với nam (MSM) tại tỉnh Bắc Giang; góp phần làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm nguy cơ cao và giảm lây nhiễm HIV từ nhóm này ra cộng đồng dân cư.

Nam quan hệ tình dục đồng giới là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV hiện nay. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nguy cơ cao tuy có giảm nhưng riêng trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) lại tăng mạnh trong những năm gần đây. Trong năm 2024, tỉnh Bắc Giang phấn đấu tỷ lệ người MSM được điều trị PrEP đạt 30%. Số khách hàng có nguy cơ cao nhiễm HIV được điều trị PrEP ít nhất 1 lần đạt 600 người. Tỷ lệ khách hàng duy trì điều trị PrEP sau 3 tháng đạt trên 80%.

Trong năm 2024, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh sẽ tổ chức 18 buổi truyền thông trực tiếp tại các tụ điểm nhóm MSM, ưu tiên các tụ điểm trên địa bàn thành phố, các khu công nghiệp, khu nhà trọ tập trung nhiều công nhân lao động.... Dự kiến sẽ tiếp cận truyền thông cho 360 khách hàng. Tại các buổi truyền thông, khách hàng sẽ được các báo cáo viên của khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật trực tiếp giới thiệu về các hoạt động điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc kháng HIV (PrEP) trên địa bàn tỉnh; lợi ích của PrEP; tiêu chuẩn đối tượng tham gia điều trị PrEP; quy trình cung cấp PrEP tại Bắc Giang. Ngoài ra, khách hàng sẽ được cung cấp thông tin cụ thể về các dịch vụ hỗ trợ: Thuốc kháng HIV (thuốc ARV) điều trị PrEP; chi phí xét nghiệm sàng lọc, theo dõi điều trị PrEP; chi phí xét nghiệm sàng lọc các bệnh lây truyền qua đường tình dục; chi phí nhân sự tìm ca, kết nối và hỗ trợ khách hàng duy trì điều trị;

Để đẩy mạnh công tác truyền thông nhóm về dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP), Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh chỉ đạo khoa Phòng, chống HIV/AIDS xây dựng kế hoạch tuyền thông và dự toán kinh phí chi tiết cho từng cuộc. Chuẩn bị nội dung, chương trình, phân công cán bộ làm báo cáo viên. Đồng thời, thông báo cho Trung tâm Y tế các huyện, thị xã, thành phố, các Khu Công nghiệp nơi triển khai truyền thông nhóm để phối hợp tổ chức thực hiện. Thống nhất với đồng đẳng viên nhóm MSM về thời gian, địa điểm tổ chức, thông báo khách hàng tham gia các bổi truyền thông nhóm. Hoàn thành các thủ tục thanh quyết toán các cuộc truyền thông nhóm. Phòng Tài chính kế toán hướng dẫn thủ tục và chứng từ, thanh quyết toán hoạt động theo quy định.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh yêu cầu các nhóm đồng đẳng viên MSM tích cực phối hợp với khoa Phòng, chống HIV/AIDS lựa chọn các tụ điểm, liên hệ đầu mối về địa điểm tổ chức, thông báo các thành viên trong từng tụ điểm tham gia các buổi truyền thông nhóm theo kế hoạch, đảm bảo ít nhất 20 khách hàng/cuộc.

Việt Nga

PrEp - là một chiến lược dự phòng HIV trong đó người chưa nhiễm HIV dùng thuốc kháng vi rút tenofovir/emtricitabine (TDF/FTC) để phòng lây nhiễm HIV, chương trình này được triển khai tại tỉnh Bắc Giang từ tháng 10/2020 đến nay. Sau 3 năm đã có 337 lượt khách hàng sử dụng dịch vụ, số khách hàng sử dụng dịch vụ PrEP ít nhất một lần năm 2022 đạt 68%, năm 2023 đạt 98,3%. Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, năm 2023 toàn tỉnh có 320 người có nguy có cao nhiễm HIV được điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc ARV (PrEP) ít nhất 1 lần đạt 107% kế hoạch năm.

Trong năm đã triển khai được trên 75% số cuộc tuyên truyền cho nhóm đồng đẳng viên MSM trên địa bàn tỉnh năm 2023 về PrEp và  thực hiện phần mềm tự xét nghiệm HIV Online được 100% số người xét nghiệm theo kế hoạch giao trong năm 2023.

Có thể nói, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc kháng HIV (PrEP) là biện pháp dự phòng hiệu quả trên 90% cho người có nguy cơ cao lây nhiễm HIV và tuân thủ  điều trị. PrEP là một trong số các dịch vụ y tế thiết yếu cần được duy trì liên tục trong mọi tình huống để đáp ứng nhu cầu của người dân trong dự phòng và điều trị HIV. Khi dùng PrEP hàng ngày, nó có thể ngăn chặn không cho HIV xâm nhập và nhân lên trong cơ thể lên đến hơn 90% qua đường tình dục và 70% qua đường tiêm chích.

Tại Việt Nam, điều trị PrEP được triển khai từ năm 2017 ngay sau khuyến cáo của WHO. Đến 31/12/2021, có 28/63 tỉnh, thành phố với gần 200 cơ sở điều trị PrEP cho gần 38.000 người. Nhằm đạt được mục tiêu kết thúc AIDS vào năm 2030 thì số người nhiễm HIV mới được phát hiện hằng năm cần dưới 1000 người. Năm 2021, Việt Nam phát hiện được gần 13.000 người nhiễm HIV, trong đó số người nhiễm HIV mới là khoảng 6.000 người. Điều này đặt ra vấn đề là các biện pháp dự phòng nhiễm HIV, bao gồm PrEP cần phải được triển khai mạnh mẽ, tăng số người được tiếp cận và đảm bảo chất lượng của các dịch vụ được cung cấp.

Một số nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng PrEP rất có hiệu quả trong việc phòng ngừa lây nhiễm HIV. Trên thực tế chưa có trường hợp MSM (nam quan hệ tình dục đồng giới) nào trên thế giới bị nhiễm HIV trong khi đang sử dụng PrEP. Việc lây nhiễm HIV chỉ thường xảy ra nếu MSM ngưng sử dụng PrEP hoặc nếu họ không sử dụng nó đều đặn theo hướng dẫn sử dụng của các bác sĩ.

Để tiếp cận được rộng rãi hơn và tiết kiệm chi phí đi lại, một trong những giải pháp được đưa ra đó là khám chữa bệnh từ xa được Tổ chức Y tế Thế giới  khuyến cáo là một giải pháp phù hợp để các quốc gia thành viên áp dụng nhằm góp phần đạt được mức độ bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân thông qua việc cải thiện khả năng tiếp cận của người dân với các dịch vụ y tế chất lượng, hiệu quả về chi phí, cho dù họ ở bất cứ đâu, đặc biệt khi nhu cầu sử dụng hệ thống công nghệ thông tin trong chăm sóc sức khỏe ngày càng cao trong cộng đồng

Vì vậy, tất cả những người có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV cao và chưa nhiễm HIV đều có thể tham gia chương trình này. Cụ thể là: người nam có quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới nữ, người bán dâm, người tiêm chích ma túy, bạn tình của người nhiễm HIV và người nhiễm HIV đó chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV chưa đạt ức chế vi rút (vẫn còn trên 200 bản sao/ml máu); Những người đã điều trị dự phòng sau phơi nhiễm với HIV (PEP) nhưng tiếp tục có hành vi nguy cơ cao nhiễm HIV cũng nên dùng PrEP.

Thuốc PrEP uống hàng ngày, mỗi ngày một viên. Có thể uống trước hoặc sau khi ăn. Nên uống vào một thời điểm nhất định để tạo ra thói quen uống thuốc đều đặn.  Nếu quên liều, cần uống ngay khi nhớ ra. Tuy nhiên không được uống quá 2 liều trong một ngày (trong 24 giờ). PrEP không tương tác với đa số các thuốc khác nên an toàn khi uống cùng với nhau.

Hiện tại thuốc PrEP tại Bắc Giang đang được cung cấp tại các cơ sở điều trị PrEP của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Trong thời gian tới, thuốc PrEP sẽ được cung cấp rộng rãi tại các điểm uống ARV, Methadone  của các huyện, thành phố khác trong tỉnh.

Trần Huyền

Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm gây dịch lưu hành phổ biến ở trẻ em, bệnh xuất hiện quanh năm nhưng thường xảy ra dịch vào những tháng đông- xuân. Theo thông tin từ Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, từ đầu năm 2024 đến nay cả nước đã ghi nhận 130 ca mắc sởi, tăng 1,4 lần so với cùng kỳ 2023.

Bệnh lây truyền bằng đường hô hấp do tiếp xúc trực tiếp với chất tiết của mũi họng bệnh nhân. Bệnh sởi có tính lây truyền cao, chỉ có thể cắt đứt được sự lây truyền của bệnh trong cộng đồng khi đạt được >95% tỷ lệ miễn dịch bảo vệ đặc hiệu trong cộng đồng. Dịch thường có tính chu kỳ từ 3-5 năm. Tất cả những người chưa bị mắc bệnh sởi hoặc chưa được gây miễn dịch đầy đủ bằng vắc xin sởi đều có cảm nhiễm với bệnh sởi.

Bệnh sởi thường có những triệu chứng như: Sốt, ho khan, sổ mũi, chán ăn, chảy máu cam, có cảm giác đau họng, có thể bị viêm kết mạc, có các đốm Koplik (các đốm đỏ sáng với các trung tâm màu trắng hoặc hơi trắng có thể giống với các hạt cát) ở bên trong miệng hoặc ở phần niêm mạc trong của má.

Giai đoạn ủ bệnh sởi và tình trạng nhiễm trùng thường kéo dài khoảng 2 - 3 tuần. Thời gian từ 10 - 14 ngày đầu sau khi nhiễm virus, bệnh nhân thường không có dấu hiệu cụ thể của bệnh lý. Những triệu chứng xuất hiện lúc này dễ bị nhầm với nhiều loại bệnh lý thông thường khác. 

Sau thời gian này, bệnh nhân sẽ bị sốt nhẹ và tăng dần nhiệt độ. Đi kèm với đó là các triệu chứng như ho dai dẳng, bị sổ mũi hoặc bị viêm kết mạc và đau họng. Những triệu chứng này có thể kéo dài trong khoảng 2 - 3 ngày liên tiếp. 

Sau đó, trên người bệnh nhân sẽ có các đốm nhỏ đỏ, hơi sưng và lan rộng ra toàn cơ thể trong vài ngày. Tình trạng này được gọi là phát ban, thường kéo dài khoảng 3 - 5 ngày và biến mất sau đó. Lúc này, bệnh nhân có thể bị sốt cao, khoảng 40 - 41 độ C. 

Với những tình trạng không gặp biến chứng thì người bệnh sẽ dần hồi phục khi có phát ban. Bệnh nhân sẽ dần cảm thấy khỏe lại sau khoảng từ 2 đến 3 tuần. Tuy nhiên, có khoảng 40% các trường hợp bệnh nhân bị biến chứng do sởi. Các trường hợp này thường phổ biến hơn ở bệnh nhi dưới 5 tuổi, bệnh nhân trên 20 tuổi và những đối tượng bị suy dinh dưỡng hoặc có hệ miễn dịch yếu. Trong đó, những bệnh nhi dưới 5 tuổi có tỷ lệ tử vong khá cao. 

Một vài biến chứng nguy hiểm có thể kể đến như: Viêm tai giữa cấp, viêm phổi nặng, viêm não, tiêu chảy, bị mờ hoặc loét giác mạc, nhiều trường hợp có thể bị mù vĩnh viễn, bị suy dinh dưỡng nặng đối với các trường hợp bệnh nhi hậu nhiễm sởi, có thể tác động xấu đến sức khỏe cũng như quá trình phát triển của các bé. Bà bầu bị sởi có nguy cơ bị sẩy, trẻ bị sinh non hoặc em bé sơ sinh nhẹ cân hơn thông thường. 

Thời điểm này đang là giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi bất thường tạo điều kiện cho các loại mầm bệnh, trong đó có bệnh sởi phát triển, nguy cơ xâm nhập, lây lan của các tác nhân gây bệnh luôn tiềm ẩn.

Về biện pháp phòng bệnh, bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm gây dịch lây qua đường hô hấp do vi rút sởi gây nên. Tiêm vắc xin sởi là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Trẻ em cần được tiêm 2 mũi. Mũi thứ nhất được tiêm khi trẻ 9 tháng tuổi, mũi thứ hai được tiêm khi trẻ 18 tháng tuổi.

Cùng với tiêm vắc xin, cần lưu ý vệ sinh cá nhân và môi trường sống thật sạch sẽ: Luôn rửa tay bằng xà phòng sau trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Vệ sinh mũi với dung dịch chuyên dụng hoặc nước muối sinh lý thường xuyên để loại trừ vi khuẩn. Hạn chế đến những nơi đông người khi đến mùa sởi để tránh nguy cơ bị lây nhiễm chéo. Không tiếp xúc gần với những người đang mắc bệnh hoặc có dấu hiệu bị sởi.

Khi mắc bệnh sởi trẻ em cần tăng cường dinh dưỡng đầy đủ để phòng suy dinh dưỡng; tăng cường vệ sinh răng miệng, vệ sinh cá nhân cho trẻ để tránh mắc bệnh kèm theo do suy giảm miễn dịch như viêm phổi, tiêu chảy... Trẻ mắc bệnh hoặc nghi mắc bệnh sởi phải được cách ly, nghỉ học và không đến nơi tập trung đông người để tránh lây lan trong cộng đồng. Cha mẹ và người chăm sóc nên chú ý đưa trẻ đến bệnh viện khi trẻ có sốt phát ban và kèm theo ho. 

Đỗ Tập

Theo thống Kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Giang, từ đầu năm 2024 đến hết 31/3/2024, toàn tỉnh có 80 lượt khách hàng sử dụng dịch vụ PrEP trong điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV, trong đó có 50 khách hàng thuộc nhóm MSM, 27 khách hàng là bạn tình dị nhiễm và 3 đối tượng khách hàng là đối tượng có nguy cơ khác.Dự phòng trước phơi nhiễm HIV (Pre-Exposure Prophylaxis - PrEP) là sử dụng thuốc ARV cho người chưa nhiễm HIV nhưng có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV để dự phòng lây nhiễm HIV. Đây là biện pháp dự phòng chủ động và có hiệu quả cao trong dự phòng lây nhiễm HIV.

Tại tỉnh Bắc Giang, dịch vụ PrEP được triển khai tại tỉnh từ tháng 10/2020 hướng tới các đối tượng có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV cao: MSM (nam quan hệ tình dục đồng giới), đối tượng chuyển giới, người nghiện chích ma túy, người bán dâm, bạn tình dị nhiễm (một trong hai người bị nhiễm HIV). Chỉ tính riêng năm 2023, toàn tỉnh có 320 khách hàng có nguy cơ cao nhiễm HIV được điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc ARV (PrEP) ít nhất một lần, đạt trên 107% Kế hoạch, trong đó đối tượng  nam quan hệ tình dục đồng giới chiếm trên 50% số khách hàng đang sử dụng dịch vụ.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về lợi ích của việc dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc dự phòng PrEP, tăng chỉ tiêu tiếp cận các nhóm đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV cao: MSM, nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm, người chuyển giới để tạo cầu cho PrEP; hỗ trợ các xét nghiệ để theo dõi PrEp và hỗ trợ đồng đẳng viên giới thiệu khách hàng và vận động khách hàng duy trì sử dụng PrEp để hướng tới mục tiêu đến năm 2030 tỷ lệ người có hành vi nguy cơ cao được tiếp cận dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV đạt 80%.

Đỗ Phú

Nhằm đẩy mạnh các hoạt động điều trị PrEP cho những người có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV để giảm số người nhiễm mới, hướng tới chấm dứt dịch  bệnh Kế hoạch Điều trị dự phòng trước phơi  nhiễm HIV bằng thuốc kháng HIV năm 2024.

Thực hiện Kế hoạch số 5147/KH-UBND ngày 04/10/2021 của UBND tỉnh Bắc Giang về đảm bảo tài chính thực hiện Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 trên địa bàn tỉnh Bắc Giang; Kế hoạch số 77/KH-SYT ngày 29/3/2024 của Sở Y tế Bắc Giang về việc Thực hiện công tác phòng, chống mại dâm, HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh Bắc Giang năm 2024; Năm 2024, ngành Y tế tập trung đa dạng hóa các mô hình cung cấp dịch vụ điều trị PrEP phù hợp với  tình hình thực tế, đảm bảo khách hàng được tiếp cận dễ dàng, thuận lợi. Bảo đảm và nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ PrEP thông qua  các mô hình cung cấp dịch vụ điều trị PrEP toàn diện, thân thiện, hướng tới sự  hài lòng của khách hàng. Tăng cường các hoạt động truyền thông tạo cầu, đa dạng hóa các  kênh thông tin và xây dựng nội dung truyền thông phù hợp với đặc điểm của  từng nhóm quần thể có hành vi nguy cơ cao, nhằm tăng khả năng tiếp cận với  dịch vụ điều trị PrEP của các nhóm đối tượng này. Đồng thời, thiết lập mạng lưới giám sát, báo cáo điều trị PrEP lồng ghép vào mạng lưới giám sát, báo cáo phòng, chống HIV/AIDS, bảo đảm kết nối các dịch vụ để chăm sóc sức khỏe toàn diện cho khách hàng.

Trong năm 2024, tỉnh Bắc Giang phấn đấu tỷ lệ người MSM được điều trị PrEP đạt 30%. Số khách hàng có nguy cơ cao nhiễm HIV được điều trị PrEP ít nhất 1 lần đạt 600 người. Tỷ lệ khách hàng duy trì điều trị PrEP sau 3 tháng đạt trên 80%. Hoạt động điều trị PrEP được lồng ghép vào chương trình phòng, chống HIV/AIDS, các số liệu báo cáo về PrEP được lồng ghép vào hệ thống giám sát, báo cáo chung về HIV để theo dõi tình hình dịch HIV và đánh giá hiệu quả các hoạt động điều trị PrEP.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật chủ trì triển khai Gói dịch vụ điều trị PrEP tại phòng khám ngoại trú  HIV/AIDS bao gồm: Tư vấn xét nghiệm HIV cho đối tượng có nguy cơ cao nhiễm HIV; Điều trị PrEP; Hỗ trợ tuân thủ điều trị PrEP và duy trì điều trị PrEP; Sàng lọc một số bệnh lây truyền qua đường tình dục thường gặp (Lậu,  giang mai, Chlamydia) và kết nối điều trị; Sàng lọc viêm gan B, C và kết nối điều trị; Cung cấp các vật dụng can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV như bao cao  su, bơm kim tiêm, chất bôi trơn (kết hợp với chương trình can thiệp giảm hại); Các dịch vụ được cung cấp phải thân thiện và hướng tới sự hài lòng của  khách hàng; Truyền thông huy động cộng đồng và giảm kỳ thị, phân biệt đối xử trong  nhóm khách hàng dùng PrEP. 

Bên cạnh đó, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tổ chức đoàn công tác bao gồm các bác sỹ, dược sỹ, điều dưỡng, xét  nghiệm và tư vấn viên … có kinh nghiệm chuyên môn thuộc lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS đã thực hiện khám, điều trị và theo dõi bệnh nhân PrEP (Đội  PrEP lưu động). Đội  PrEP lưu động mang theo trang thiết bị chuyên dụng thực hiện khám, sàng lọc, lấy mẫu  xét nghiệm, lập hồ sơ bệnh án, kê đơn điều trị và cấp phát thuốc PrEP miễn phí từ nguồn Dự án cho bệnh nhân đủ tiêu chuẩn điều trị tại cộng đồng. 

Trung tâm Y tế các huyện, thị xã, thành phố, các Khu Công nghiệp, phối hợp cùng Đội PrEP lưu động của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, cử cán bộ làm công tác phòng, chống HIV/AIDS của đơn vị phối hợp cùng đoàn thực hiện tư vấn, sàng lọc, hướng dẫn lập hồ sơ bệnh án điều trị PrEP cho toàn bộ bệnh nhân đủ tiêu chuẩn điều trị. Chỉ đạo Trạm Y tế xã, phường, thị trấn phối hợp với đoàn công tác để triển khai hiệu quả hoạt động PrEP trên địa bàn, đồng thời thông báo cho chính quyền địa phương biết nội dung, chương trình đang triển khai trên địa bàn quản lý. 

Hoạt động PrEP cố định được triển khai tại phòng khám ngoại trú HIV/AIDS, Trung  tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, thực hiện khám, điều trị trong giờ hành chính tất cả các ngày làm việc trong tuần. Hoạt động PrEP lưu động được thực hiện không định kỳ, tùy thuộc vào số lượng khách hàng do đội ngũ  tuyên truyền viên đồng đẳng tiếp cận được để tổ chức các buổi lưu động phù hợp tình hình thực tế. Trước khi triển khai PrEP lưu động, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật có trách nhiệm thông báo trực tiếp cho Trung tâm Y tế các huyện, thị xã, thành phố, các Khu Công nghiệp để phối hợp triển khai. Hoạt động PrEP lưu động được triển khai tại các địa điểm được xác định tập trung nhiều đối tượng khách hàng có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV cao tại các xã, phường, thị trấn; khu vực các khu công nghiệp, các cụm công nghiệp và khu nhà trọ trên địa bàn tỉnh. 

Đối tượng tham gia bao gồm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM); người chuyển giới nữ (TGW); Phụ nữ bán dâm (FSWs);  Các cặp dị nhiễm, tức có 1 người nhiễm và một người không nhiễm HIV trong đó người nhiễm HIV chưa điều trị bằng thuốc ARV hoặc mới điều trị  ARV hoặc đã điều trị ARV nhưng kết quả xét nghiệm tải lượng HIV trên 200 tế  bào/ml… TCMT và các nhóm có nhu cầu sử dụng dịch vụ PrEP.

Việt Nga

Trong những năm gần đây, Cục Phòng, chống HIV/AIDS ghi nhận báo cáo về tình trạng gia tăng các hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV trong một bộ phận người chưa thành niên (người chưa đủ 18 tuổi). Để kịp thời ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm đối tượng này, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã chỉ đạo Sở Y tế các tỉnh, thành phố và các đơn vị có liên quan triển khai các hoạt động can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV cho người chưa thành niên.

Trong năm 2023, Sở Y tế Bắc Giang đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tăng cường công tác truyền thông, xây dựng, triển khai kế hoạch truyền thông nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của người chưa thành niên về phòng, chống HIV/AIDS và những bệnh lây truyền qua đường tình dục đẩy mạnh công tác giám sát dịch, tư vấn và xét nghiệm HIV cho nhóm chưa thành niên. Đặc biệt, tiếp tục mở rộng triển khai các can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV cho các nhóm nguy cơ, bao gồm nhóm chưa thành niên như: tư vấn sử dụng bao cao su, chất bôi trơn, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV bằng thuốc kháng HIV (PrEP).

Khởi động sự kiện điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) tại Bắc Giang tháng 6-2020

Trong thời gian qua, tại các trường phổ thông trung học, trường dạy nghề trên địa bàn tỉnh, ngành Y tế đã tích cực phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội lồng ghép vào chương trình giáo dục giới tính cho người chưa thành niên đảm bảo chuẩn bị đủ kiến thức về an toàn tình dục và phòng, chống HIV/AIDS. Tập huấn kỹ năng phòng, chống HIV/AIDS cho các cán bộ Đoàn trường về tình hình dịch tễ HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh, các kiến thức chung về HIV/AIDS, kỹ năng truyền thông phòng, chống HIV/AIDS, giới thiệu và cập nhật tình hình nhiễm trong nhóm người có hành vi nguy cơ cao nhiễm HIV bao gồm cả nhóm nam quan hệ tình dục với nam. Tổ chức truyền thông trực tiếp thông qua trò chuyện với nội dung gần gũi, dễ hiểu, các tiết ngoại khóa, hội thảo, nói chuyện chuyên đề, cuộc thi viết tìm hiểu về HIV/AIDS. Tổ chức truyền thông gián tiếp qua các tranh ảnh, tờ rơi, phối hợp với nhà trường xây dựng tiết mục kịch có nội dung tư vấn về sức khỏe sinh sản và phòng, chống HIV/AIDS.  Triển khai các sự kiện thông tin, truyền thông về: Thực trạng, nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm học sinh, người chưa thành niên; Lợi ích và hiệu quả của các biện pháp can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV, bao gồm thực hiện hành vi tình dục an toàn (sử dụng bao cao su), điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV bằng thuốc ARV (PrEP) cho Ban giám hiệu nhà trường, Đoàn trường, Hội cha mẹ học sinh; Quy định về sự tham gia của cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp (nếu khách hàng không có cha mẹ) khi người chưa thành niên sử dụng dịch vụ PrEP. Tổ chức truyền thông, tư vấn cho người chưa thành niên các kỹ năng thực hiện hành vi an toàn để bảo vệ bản thân và dự phòng lây nhiễm HIV, kỹ năng bộc lộ nguy cơ nhiễm HIV của bản thân với cha mẹ, người giám hộ.

Song song với đó, ngành Y tế phối hợp với các tổ chức dựa vào cộng đồng triển khai hoạt động thông tin truyền thông về can thiệp dự phòng nhiễm HIV theo các mô hình, hình thức phù hợp. Thực hiện chiến lược tìm ca nhiễm mới thông qua PNS (xét nghiệm cho bạn tình bạn chích) và SNS (tiếp cận mạng lưới), mạng xã hội (Blued, Facebook, Zalo, TikTok). Đẩy mạnh công tác tìm ca nhiễm mới HIV thông qua mô hình tiếp cận tìm ca tại cộng đồng qua mạng lưới CBO (nhóm tiếp cận cộng đồng) và tại các cơ sở y tế, trại giam, tạm giam và các điểm nóng… Tiếp tục đẩy mạnh phát sinh phẩm tự xét nghiệm (trang web, nhà thuốc, phòng khám OPC, nhóm CBO…) tại các tỉnh có dự án quốc tế tài trợ.

Tại cơ sở y tế đang cung cấp dịch vụ PrEP, đối với những trường hợp khách hàng mới hoặc khách hàng đã từng sử dụng PrEP có nhu cầu sử dụng PrEP là người chưa thành niên sẽ được cán bộ y tế tiến hành sàng lọc các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV và tư vấn về tác dụng, chỉ định của PrEP cho khách hàng theo Hướng dẫn điều trị và chăm sóc HIV/AIDS của Bộ Y tế tại Quyết định số 5968/QĐ-BYT ngày 31/12/2021. Đối với những khách hàng đang sử dụng PrEP, tiến hành rà soát, phân loại khách hàng đang sử dụng dịch vụ PrEP theo độ tuổi. Đối với khách hàng là người chưa thành niên, chỉ định điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV khi có sự đồng thuận của người đại diện hợp pháp theo quy định tại Điều 13 Luật khám bệnh, chữa bệnh số 40/2009/QH12 ngày 23/11/2009. Cụ thể các nội dung cần thực hiện như sau: Thông báo cho khách hàng quy định về sự đồng thuận của cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp khi sử dụng thuốc ARV để dự phòng trước phơi nhiễm với nhiễm HIV ở người chưa thành niên; Tư vấn, thăm dò khả năng bộc lộ nguy cơ nhiễm HIV và mong muốn điều trị PrEP với cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp của khách hàng chưa thành niên; Trường hợp khách hàng sẵn sàng bộc lộ nguy cơ lây nhiễm HIV và mong muốn điều trị PrEP của bản thân với cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp: Hướng dẫn khách hàng đi cùng cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp đến gặp bác sĩ điều trị để được tư vấn về nguy cơ lây nhiễm HIV; Thông tin về sự cần thiết và hiệu quả của các biện pháp can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV; Cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp sẽ ký cam kết đồng thuận để khách hàng điều trị PrEP. Trường hợp khách hàng chưa sẵn sàng bộc lộ nguy cơ lây nhiễm HIV với cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp, cán bộ y tế sẽ tiến hành tư vấn về nguy cơ lây nhiễm HIV nếu tiếp tục duy trì các hành vi không an toàn và các biện pháp can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV; Thông báo về việc không cung cấp dịch vụ PrEP khi chưa có sự đồng thuận của cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp; Tư vấn khách hàng tiếp tục liên hệ với các cơ sở y tế đang cung cấp dịch vụ PrEP trên địa bàn để được hỗ trợ, tư vấn kịp thời.

Dự phòng trước phơi nhiễm HIV (Pre-Exposure Prophylaxis - PrEP) là sử dụng thuốc ARV cho người chưa nhiễm HIV nhưng có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV để dự phòng lây nhiễm HIV. Đây là biện pháp dự phòng chủ động và có hiệu quả cao trong dự phòng nhiễm HIV.

Việt Nga

Hoạt động mại dâm ở Việt Nam, đặc biệt tại các thành phố lớn là một vấn đề khá nhạy cảm và phức tạp. Số lượng người hành nghề mại dâm vẫn đang tăng và độ tuổi ngày càng trẻ hơn. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm mại dâm nữ và nhóm MSM (nam giới có quan hệ tình dục với nam giới) đều gia tăng. Nguy cơ nhiễm HIV từ hoạt động mại dâm là rất cao do nó liên quan đến các hoạt động tình dục mà có thể dẫn đến truyền nhiễm virus. Số người nhiễm mới HIV tập trung chủ yếu ở độ tuổi 16-29 (38%) và 30-39 (36%). Đường lây chủ yếu là quan hệ tình dục không an toàn (63%) và qua đường máu (23%).

          Uớc tính mỗi năm có khoảng 3.000-5.000 nam nhiễm HIV mới từ gái mại dâm. Tỷ lệ nhiễm HIV trong khách làng chơi càng ngày càng gia tăng. Hiện nay phần lớn gái mại dâm đa số "nghiện” ma túy, trong đó có một tỷ lệ lớn gái mại dâm thường xuyên sử dụng chung bơm, kim tiêm. Điều đó nói lên tính nguy cơ "kép" đối với gái mại dâm. Chính việc đó vừa làm cho họ có nguy cơ nhiễm HIV từ khách mua dâm, vừa khiến cho họ có thể bị dính HIV/AIDS từ việc tiêm chích. Phần lớn gái mại dâm và khách làng chơi đã và đang gieo rắc một cách vô ý thức, thậm chí có ý thức "trả thù đời" bằng cách đổ căn bệnh quái ác HIV/AIDS cho hết người này đến người khác (bạn tình, người yêu, vợ hoặc chồng... của họ).

          Tại Bắc Giang, theo số liệu thống kê từ Trung Tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, trong năm 2023, số ca nhiễm HIV mới qua đường tình dục, trong đó có lây truyền qua phụ nữ bán dâm lên đến 91,94%. Tỷ lệ này cho thấy việc lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn ở tỉnh là rất lớn, đòi hỏi phải có biện pháp hữu hiệu trong phòng, ngừa lây truyền qua đường tình dục nhất là cho đối tượng phụ nữ bán dâm.

          PrEP – một giải pháp mới trong dự phòng lây nhiễm HIVcho đối tượng phụ nữ bán dâm và một số đối tượng đích khác như nhóm MSM; chuyển giới; tiêm chích ma túy; bạn tình dị nhiễm được triển khai tại Bắc Giang từ tháng 10/2020. Đến nay sau 3 năm triển khai hoạt động đã có 337 lượt khách hàng sử dụng dịch vụ, số khách hàng sử dụng dịch vụ PrEP ít nhất một lần năm 2022 đạt 68%, năm 2023 đạt 98,3%, tỷ lệ duy trì điều trị PrEP từ 3 tháng trở lên năm 2022 đạt 58,8%, năm 2023 đạt 38,3%.

          Tỷ lệ khách hàng là phụ nữ bán dâm tham gia điều trị PrEP tại tỉnh chưa ở mức cao (trong năm 2023 có 09 khách hàng tham gia điều trị) do khó tiếp cận đối tượng, một số đối tượng dấu danh tính, nghề nghiệp nên việc thống kê, báo cáo gặp khó khăn. Tuy vậy với giải pháp điều trị dự phòng nhiễm HIV bằng uống PrEP hàng ngày sẽ phòng ngừa được lây nhiễm HIV cho phụ nữ bán dâm nếu họ tuân thủ đúng điều trị. Theo các thử nghiệm lâm sàng, nếu tuân thủ tốt việc uống dự phòng PrEP thì PrEP có thể dự phòng được trên 90% khả năng lây nhiễm HIV. Đối với phụ nữ bán dâm, họ cần uống PrEP mỗi ngày một viên liên tục và đủ 21 liều mới có tác dụng bảo vệ. Trước khi dừng sử dụng PrEP, họ cần uống tiếp đến hết ngày 28 sau lần phơi nhiễm cuối cùng.

          Trong thời gian tới, để tiếp tục triển khai điều trị dự phòng trước phơi nhiễm PrEP, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, cùng với TTYT các huyện, thành phố tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về lợi ích của việc dự phòng lây nhiễm HIV bằng thuốc dự phòng PrEP, tăng chỉ tiêu tiếp cận các nhóm đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV cao: MSM, nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm, người chuyển giới để tạo cầu cho PrEP; hỗ trợ các xét nghiệ để theo dõi PrEp và hỗ trợ đồng đẳng viên giới thiệu khách hàng và vận động khách hàng duy trì sử dụng PrEp để hướng tới mục tiêu đến năm 2030 tỷ lệ người có hành vi nguy cơ cao được tiếp cận dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV đạt 80%. Việc điều trị, dự phòng trước phơi nhiễm cho phụ nữ bán dâm và các đối tượng có nguy cơ lây nhiễm HIV bằng việc uống thuốc dự phòng PrEP sẽ là giải pháp tích cực trong dự phòng lây nhiễm HIV trong cộng đồng, góp phần thực hiện mục tiêu chung trong phòng chống HIV/AIDS tại tỉnh “giảm số người mới nhiễm HIV và tử vong liên quan đến AIDS, chấm dứt dịch AIDS tại Việt Nam vào năm 2030, giảm tối đa tác động của đại dịch HIV/AIDS đến sự phát triển kinh tế xã hội”.

Đỗ Phú

Ung thư thực quản là gì?

Thực quản là một thành phần của ống tiêu hóa (còn gọi là đường tiêu hóa, đường ruột). Hệ tiêu hóa bao gồm: miệng, họng, thực quản, dạ dày, ruột non, đại tràng (ruột già), trực tràng và hậu môn. Hệ tiêu hóa có vai trò tiếp nhận, vận chuyển và phân hủy thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng, loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể.

 Ung thư thực quản là căn bệnh khá phổ biển ở nước ta hiện nay và xuất hiện ở cả hai giới, bệnh thường phát triển thầm lặng, ở giai đoạn đầu không có nhiều dấu hiệu rõ ràng dễ gây lầm tưởng với những bệnh lý thông thường khác. Chỉ đến khi bệnh tiến triển ở giai đoạn muộn hơn các triệu chứng mới rõ ràng nhận thấy như nghẹn, khó nuốt, đau rát cổ họng... Việc xác định các yếu tố làm tăng nguy cơ bị ung thư thực quản là bước đầu tiên để tiến đến dự phòng căn bệnh này.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư thực quản

- Tuổi:  Ung thư thực quản thường gặp ở những bệnh nhân lớn tuổi, phần lớn các bệnh nhân mắc bệnh ở tuổi 50, 60.

 - Lạm dụng rượu, bia và thuốc lá: nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao hơn khoảng 8 – 10 lần so với người bình thường. Thời gian hút càng lâu, nguy cơ mắc bệnh càng lớn. Nếu vừa hút thuốc lá, vừa uống rượu mạnh, sẽ càng có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao hơn.

- Những người thừa cân, béo phì sẽ có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao hơn. ​

- Người có bệnh lý về thực quản: loét thực quản kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ bị ung thư thực quản. Tổ chức ở đáy thực quản có thể bị hoại tử nếu dịch vị dạ dày thường xuyên bị trào ngược lên thực quản hay gặp trong bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Các tế bào ở thực quản thay đổi nhiều và bắt đầu trở nên giống các tế bào ở dạ dày, đây là một tổn thương tiền ung thư và có thể phát triển thành bệnh ung thư biểu mô tuyến của thực quản.

- Những người có chế độ dinh dưỡng chưa khoa học, lạm dụng chất béo, thiếu các vitamin A, B2, C; duy trì thói quen ăn uống nhiều thực phẩm có chứa chất nitrosamin...

- Bệnh nhân từng có tiền sử mắc các bệnh ung thư ở vùng đầu cổ, bỏng thực quản.

Các biểu hiện của bệnh ung thư thực quản

- Nuốt nghẹn: là triệu chứng dễ cảm nhận và gặp ở đa số bệnh nhân ung thư thực quản. Lúc đầu, bệnh nhân thường có biểu hiện khó nuốt nhưng không cảm thấy đau. Khi bệnh nặng hơn, khó nuốt sẽ kèm thêm đau. Lúc đầu, bệnh nhân chỉ khó nuốt với thức ăn rắn, về sau khó nuốt với cả thức ăn lỏng, thậm chí nuốt nước bọt cũng thấy đau và khó thực hiện.

- Thường xuyên có hiện tượng chảy nước bọt kèm theo hơi thở mùi hôi khó chịu, ợ hơi, sặc khi ăn uống.

- Sụt giảm cân rõ rệt, xảy ra tình trạng mất nước và dần dần là suy kiệt do không ăn và nuốt được.

- Thường xuyên bị đau lưng, phía sau xương ức hoặc hai xương bả vai.

- Có thể cảm thấy rát họng, ho kéo dài, thậm chí ho ra máu.

 - Thường xuyên cảm thấy nôn, buồn nôn.

- Các biểu hiện khác có thể bắt gặp khi khối u phát triển như tức nặng, cảm giác vướng vùng họng, khó thở, khạc đờm, khàn giọng,...

Hình ảnh tổn thương thực quản

Tuy nhiên, chỉ dựa vào các triệu chứng bệnh (tiêu biểu là nuốt nghẹn, khó nuốt) là chưa đủ để kết luận mắc căn bệnh này. Việc chẩn đoán ung thư thực quản còn dựa vào các chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm cận lâm sàng khác. Để chẩn đoán chính xác ung thư thực quản, bệnh nhân cần được nội soi kết hợp với siêu âm và sinh thiết để có thể nhìn thấy hình ảnh bất thường về hình dạng của thực quản cũng như các tổ chức ung thư hoặc các bất thường của tổ chức dẫn đến ung thư hoặc các tổn thương khác.

Các giai đoạn ung thư thực quản

Sau khi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư thực quản, các bác sĩ sẽ xác định giai đoạn của bệnh để có các lựa chọn điều trị thích hợp.

 Giai đoạn sớm là khi bệnh phát hiện ở giai đoạn I, II.

 Ung thư thực quản giai đoạn III: giai đoạn bệnh tiến triển tại chỗ

 Ung thư thực quản giai đoạn IV: tế bào ung thư đã xâm lấn đến các bộ phận khác của cơ thể như: gan, phổi, não, xương...

          Điều trị ung thư thực quản cần phụ thuộc vào một số yếu tố như: kích thước, sự lan tỏa của khối u và tình trạng chung của bệnh nhân, bác sĩ sẽ tư vấn và chỉ định phẫu thuật hay hóa trị, xạ trị, liệu pháp miễn dịch .... Tuy nhiên phẫu thuật là biện pháp chủ yếu. Thông qua phương pháp phẫu thuật, khối u sẽ được lấy cùng với một phần hoặc toàn bộ thực quản, tổ chức bạch huyết kệ cận và các tổ chức khác trong vùng.

 Phòng ngừa ung thư thực quản các bạn cần lưu ý

- Không hút thuốc lá: đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra ung thư thực quản. Lý do là bởi trong khói thuốc lá có chứa các chất kích thích độc hại gây kích thích tế bào ung thư thực quản. Chính vì thế việc để phòng ung thư thực quản chúng ta cần tránh hút thuốc lá.

 - Hạn chế lạm dụng uống bia rượu: do uống rượu trong thời gian dài sẽ gây hậu quả nặng nề, làm phá hủy niêm mạc thực quản và dạ dày.

- Áp dụng chế độ ăn khoa học và chia nhỏ bữa ăn trong ngày: chế độ ăn uống nhiều rau quả, trái cây sẽ giúp chúng ta ngăn ngừa hiệu quả bệnh ung thư thực quản. Vì thế cần ưu tiên các thực phẩm chứa nhiều chất xơ, nhiều đạm và giàu protein, rau xanh, ngũ cốc, trà xanh…. Bên cạnh đó, cần tránh xa những thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều dầu mỡ, đồ chiên rán nhiều lần, đồ cay nóng…cũng giúp ngăn ngừa tổn thương ở thực quản, phòng ung thư thực quản hiệu quả.

- Duy trì trọng lượng hợp lý và có chế độ nghỉ ngơi, sinh hoạt khoa học

-Hạn chế ăn các thực phẩm lên men, muối chua, thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn

-Tiêm vắc xin phòng HPV

Áp lực công việc, thường xuyên căng thẳng, mệt mỏi, stress... là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở dạ dày – thực quản trong đó có ung thư. Vì thế ngoài việc tuân thủ một chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, chúng ta nên có chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng, stress kéo dài ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.

          Tuy nhiên việc tầm soát ung thư là yếu tổ quan trọng nhất để phòng ngừa và phát hiện sớm căn bệnh này, đặc biệt với những bệnh nhân có tiền sử viêm thực quản kéo dài, ung thư vùng cổ... cần thăm khám bác sĩ thường xuyên để kịp thời phát hiện bệnh và điều trị hiệu quả.

Trần Huyền

Hiện nay thời tiết diễn biến phức tạp là điều kiện thuận lợi để cho các dịch bệnh truyền nhiễm phát triển như: Covid-19, cúm, sốt phát ban, sởi, rubella, thủy đậu, quai bị, tay- chân- miệng, sốt xuất huyết, dại và một số bệnh khác như tiêu chảy do Rotavirus… Để chủ động phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm trên địa bàn tỉnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật đề nghị Trung tâm Y tế các huyện, thành phố, thị xã các Khu công nghiệp triển khai, thực hiện tốt một số nội dung:

 Phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tăng cường công tác truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân về công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm và tiêm chủng phòng bệnh, chú trọng các nhóm đối tượng trong chương trình tiêm chủng mở rộng, vận động người dân chủ động, tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống dịch bệnh và tiêm chủng, lợi ích của tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ em để vận động người dân chủ động đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch; chủ động cung cấp thông tin kịp thời, chính xác về tình hình dịch bệnh truyền nhiễm và các hoạt động phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm trên địa bàn.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các trường hợp nghi/mắc các bệnh truyền nhiễm tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, các doanh nghiệp và tại cộng đồng, giám sát dựa vào sự kiện, đặc biệt là các bệnh có vắc xin phòng bệnh. Phát hiện sớm các trường hợp nghi/mắc bệnh đầu tiên, tiến hành điều tra, lấy mẫu xét nghiệm (gửi phiếu điều tra ca bệnh và mẫu bệnh phẩm, bảo quản theo quy định) gửi về Khoa xét nghiệm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật để làm xét nghiệm chẩn đoán xác định, báo cáo và xử lý kịp thời không để lây lan, bùng phát thành dịch.

Phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo, hướng dẫn các nhà trường tổ chức tuyên truyền về các biện pháp phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm tại trường học; thường xuyên kiểm tra, giám sát chặt chẽ các bệnh truyền nhiễm như: Covid-19, cúm, thủy đậu, sốt phát ban, sởi, quai bị, rubella, tay chân miệng… khi có ca bệnh nghi/mắc, tiến hành điều tra, lập danh sách, cách ly và báo cáo ngay cho cơ sở y tế để phối hợp xử lý, điều trị kịp thời, không để dịch bệnh lan rộng trong nhà trường.

 Phối hợp chặt chẽ với ngành Thú y trong công tác giám sát và phòng chống các dịch bệnh lây từ động vật sang người.

 Củng cố đội/tổ chống dịch cơ động tại các tuyến, bổ sung đầy đủ cơ số thuốc, hóa chất, vật tư, trang thiết bị y tế, sẵn sàng đáp ứng khi có dịch xảy ra trên địa bàn.

 Thực hiện nghiêm túc chế độ thông tin, báo cáo và khai báo bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm theo Thông tư số 54/2015/TT-BYT ngày 28/12/2015 của Bộ Y tế./.

Đỗ Phú

Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV (PrEP) là sử dụng thuốc ARV để dự phòng lây nhiễm HIV cho người chưa nhiễm HIV nhưng có hành vi nguy cơ nhiễm HIV cao. PrEP có hiệu quả giảm nguy cơ nhiễm HIV qua đường tình dục lên tới 97% và qua tiêm chích đến 74% nếu tuân thủ điều trị tốt.

Theo số liệu của Cục Phòng chống HIV/AIDS, Việt Nam đang dẫn đầu khu vực châu Á về việc triển khai chiến lược sử dụng thuốc dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) với số lượng người sử dụng PrEP vượt quá 65.000 người vào năm 2023, đồng thời, trong giai đoạn từ 2020 đến 2023, đã có tổng cộng 96.500 người tham gia chương trình. Cả nước duy trì hơn 70% người dùng PrEP trong 3 tháng. Bên cạnh đó, những mô hình linh hoạt và đa dạng để triển khai PrEP, đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khác nhau.

Tại Bắc Giang, theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, năm 2023, toàn tỉnh có 320 người có nguy có cao nhiễm HIV được điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc ARV (PrEP) ít nhất 1 lần đạt 107% kế hoạch năm.

Lợi ích của PrEP đã được chứng minh và ngày càng có nhiều khách hàng mong muốn được sử dụng. Hướng dẫn Điều trị và chăm sóc HIV/AIDS được ban hành kèm theo Quyết định số 5968/QĐ – BYT ngày 31/12/2021 của Bộ Y tế nêu rõ, những người người đáp ứng đủ các tiêu chí sau đây sẽ được chỉ định PrEP: HIV âm tính; không có triệu chứng của Hội chứng nhiễm HIV cấp.

Cùng với đó, người có nguy cơ cao nhiễm HIV, cụ thể là có một trong các yếu tố dưới đây trong vòng 6 tháng qua: Quan hệ tình dục đường hậu môn hoặc âm đạo mà không sử dụng bao cao su với từ hai bạn tình trở lên; có bạn tình có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ cao nhiễm HIV hoặc không rõ yếu tố nguy cơ nhiễm HIV; có bạn tình nhiễm HIV chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV > 200 bản sao/ml hoặc chưa được xét nghiệm tải lượng HIV; có tiền sử mắc hoặc đang điều trị nhiễm trùng lây truyền qua đƣờng tình dục, đã từng điều trị dự phòng sau phơi nhiễm với HIV (PEP) và vẫn có hành vi nguy cơ cao, dùng chung bơm kim tiêm hoặc dụng cụ tiêm chích, yêu cầu sử dụng PrEP2 .

PrEP cũng được chỉ định với người mong muốn sử dụng PrEP và đồng ý xét nghiệm HIV định kỳ.

Bênh cạnh đó, hướng dẫn của Bộ Y tế cũng nêu rõ, không chỉ định PrEP nếu có một trong các tiêu chí dưới đây: HIV dương tính; người có triệu chứng của Hội chứng nhiễm HIV cấp hoặc có khả năng mới nhiễm HIV; dị ứng hoặc có chống chỉ định với bất kỳ thuốc nào trong phác đồ PrEP.  

Không sử dụng phác đồ có TDF khi độ thanh thải creatinin <60 mL/phút và/hoặc cân nặng dưới 35 kg.

Để nâng cao hiệu quả điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV (PrEP), khách hàng cần tìm hiểu kỹ với ích của PrEP và tuân thủ điều trị tốt theo hướng dẫn của cơ sở y tế. Càng tuân thủ tốt, càng bảo vệ tốt cho bản thân và cộng đồng.

Đỗ Tập

       Muối ăn là gia vị quen thuộc của người Việt Nam cũng như trên thế giới, được mọi người sử dụng như một thứ gia vị thêm vào thức ăn hoặc để chế biến, bảo quản thực phẩm. Natri và clorua là hai nguyên tố chính cấu thành nên muối, trọng lượng natri chiếm khoảng 40% trọng lượng của muối. Trong cơ thể người, natri đóng vai trò quan trọng để điều chỉnh và duy trì cân bằng dịch thể, cân bằng axít - bazơ, dẫn truyền tín hiệu thần kinh - cơ, hỗ trợ hấp thụ các chất dinh dưỡng và bảo đảm chức năng bình thường của tế bào.

          Mặc dù natri rất cần thiết đối với cơ thể nhưng rất ít khi bị thiếu mà nguy cơ thường bị tiêu thụ quá nhiều so với nhu cầu cơ thể và gây tác hại đối với sức khỏe, do natri có chủ yếu từ muối và là yếu tố gây hại cho sức khỏe nếu ăn thừa. Ngoài muối, natri còn có nhiều trong nước mắm, nước tương, bột canh, hạt nêm, mì chính (bột ngọt), thực phẩm chế biến, thực phẩm công nghiệp.

          Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo, người trưởng thành chỉ nên ăn dưới 2.000mg natri/ngày (tương đương với 5g muối/người/ngày). Điều tra năm 2015 cho thấy trung bình một người trưởng thành Việt Nam tiêu thụ 3.760 mg natri/ngày (tương đương với 9,4g muối/ngày), nhiều gấp khoảng 2 lần so với khuyến cáo. Lượng muối (g) = Lượng natri (mg) x 2,5 : 1000 Lượng natri (mg) = Lượng muối (g) x 4005g muối chứa 2g (hoặc 2.000mg) natri 1.200mg natri tương đương với 3g muối syt_bacgiang_vt_Van thu SYT Bac Giang_29/03/2024 14:47:29 2 2.

          Tác hại của ăn thừa natri:

           Ăn thừa natri là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng làm gia tăng gánh nặng bệnh tật. Ảnh hưởng rõ ràng nhất của ăn thừa natri là gây tăng huyết áp. Tăng huyết áp là nguyên nhân chủ yếu gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim và bệnh tim mạch khác làm cho hàng trăm ngàn người Việt Nam bị liệt, tàn phế, mất sức lao động và tử vong mỗi năm. Tăng huyết áp ngày càng trẻ hóa tại Việt Nam và xuất hiện khi càng trẻ thì tác hại càng lớn.

           Ăn thừa natri làm tăng gánh nặng cho thận, dẫn tới suy giảm chức năng thận. Ăn thừa natri có nguy cơ làm giảm mật độ xương và gây loãng xương. Thừa natri dẫn tới mất kali, canxi, nhiều khoáng chất khác và có thể gây sỏi thận. Làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng, tăng nguy cơ ung thư dạ dày do phá hủy lớp màng bảo vệ niêm mạc dạ dày và tăng sự phát triển của vi khuẩn Helicobacter pylori. Nghiên cứu cho thấy người ăn thừa natri thì nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn 68% so với người hạn chế ăn natri

           Ăn thừa natri gây nặng thêm tình trạng hen phế quản, gây rối loạn thính lực, làm tăng giữ dịch ở tai trong gây tăng áp lực và có thể gây rối loạn thính lực, gây điếc, gây béo phì vì liên quan đến tăng tiêu thụ nước ngọt có đường. Khi ăn thừa natri sẽ làm tăng cảm giác khát và để giảm cảm giác khát mọi người thường có xu hướng uống nhiều nước ngọt có đường, nhất là trẻ em, từ đó làm tăng cân. Đồng thời  ăn thừa natri ảnh hưởng đến hoạt động của não, khả năng nhận thức, thậm chí có thể gây chứng mất trí do tắc mạch máu não. Ở trẻ em, ăn thừa natri còn gây tác hại nghiêm trọng hơn vì bệnh không lây nhiễm ngày càng có xu hướng trẻ hóa và tiến triển tăng lên, gây tổn hại sức khỏe và chất lượng cuộc sống tương lai của các em.

          Tại Việt Nam, mức tiêu thụ thức ăn nhanh đang gia tăng. Thực phẩm và đồ uống là nguồn đóng góp cao nhất (35%) vào chi tiêu lương thực trung bình hằng tháng trong cả nước và bằng 15% GDP cả nước. Một nghiên cứu với 467 người trong độ tuổi 19-39 tại TP.Hồ Chí Minh cho thấy 47% người tham gia thường xuyên sử dụng đồ ăn nhanh và tỷ lệ này cao hơn ở nam giới và thanh thiếu niên (16-24 tuổi ), 47% ở lại nhà hàng bán đồ ăn nhanh hơn 60 phút. Thức ăn đường phố cũng là món ăn phổ biến được tiêu thụ thường xuyên ở các khu vực thành thị với 95,5% người dân ăn thức ăn đường phố. Trong đó, 51% dùng thức ăn đường phố vào bữa ăn hàng ngày và 82% dùng vào bữa sáng.

          Xu hướng tiêu thụ nhiều các loại thức ăn nhanh là do sự tiện lợi, phục vụ nhanh, chi phí thấp và không mất thời gian chuẩn bị. Thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến bao gói sẵn thường có nhiều đường, chất béo và natri, các chất này làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư và các bệnh không lây nhiễm khác…Vì vậy Cục Y tế dự phòng đã có những khuyến nghị hàm lượng natri dùng để khuyến nghị các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm xem xét áp dụng để sản xuất các thực phẩm giảm natri nhằm cung cấp đến người dân các sản phẩm thực phẩm tốt hơn cho sức khỏe và để tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng trong việc lựa chọn, sử dụng các thực phẩm giảm natri góp phần nâng cao sức khỏe, phòng, chống các bệnh không lây nhiễm.

Trần Huyền ( Tổng hợp)