Đề án thí điểm cấp phát thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện cho thấy tính ưu việt của Đề án, đảm bảo an toàn, có tính khả thi và rất hiệu quả với công tác điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone. Đề án đặc biệt phù hợp đối với những bệnh nhân sống cách xa cơ sở điều trị, bệnh nhân miền núi, vùng sâu, vùng xa; giúp người bệnh chủ động trong công việc, tuân thủ điều trị tốt hơn vì không phải bố trí thời gian đến uống thuốc trong giờ hành chính; có thời gian chăm lo cho gia đình nhiều hơn, góp phần giúp gia đình thêm thuận hòa, kinh tế ổn định và gia đình hỗ trợ kiểm soát bệnh nhân uống thuốc hàng ngày.

Nhận thấy những  lợi ích mà Đề án mang lại, ngay từ tháng 7/2022 khi Đề án được thí điểm trên địa bàn tỉnh thì huyện Lạng Giang đã xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện Đề án. Là một trong 5 huyện thực hiện triển khai sớm Đề án thí điểm uống thuốc Methadone nhiều ngày cho bệnh nhân đang điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện tại TTYT huyện, từ năm 2022 đến nay, Trung tâm Y tế huyện đã phối hợp với các xã, thị trấn, công an huyện, Trung tâm Văn hóa thể thao huyện tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm tuyên truyền, khuyến khích, vận động các bệnh nhân đang uống Methadone hàng ngày tích cực điều trị, đảm bảo thực hiện đúng các tiêu chí để được cấp thuốc Methadone nhiều ngày: Đã đạt liều duy trì từ 2 tháng trở lên; Không phát hiện sử dụng thêm chất dạng thuốc phiện hoặc các loại ma túy khác bằng xét nghiệm nước tiểu trong 2 tháng gần đây; Không bỏ liều điều trị methadone trong 2 tháng gần đây mà không xin phép hoặc báo cáo với cơ thể điều trị; Không vi phạm các quy định của cơ sở điều trị Methadone trong vòng 01 năm qua.

Trên cơ sở các tiêu chí trên Trung tâm Y tế huyện sẽ rà soát, đánh giá theo từng tiêu chí để lập danh sách các bệnh nhân đủ điều kiện được cấp thuốc Methadone nhiều ngày, thông báo cho người bệnh đủ điều kiện được biết, tư vấn và ký cam kết của người bệnh, lưu vào hồ sơ bệnh án; khám và đánh giá người bệnh theo bảng kiểm điều kiện cấp thuốc; duyệt danh sách người bệnh chính thức được cấp thuốc Methadone nhiều ngày, đồng thời cử cán bộ thực hiện công tác giám sát việc uống Methadone hàng ngày của bệnh nhân thông qua việc xét nghiệm nước tiểu ngẫu nhiên tìm Heroin và các chất ma túy; giám sát bằng công nghệ thông tin qua điện thoại bằng sử dụng hình ảnh Zalo, Facebook,... để kiểm tra việc sử dụng thuốc của người bệnh; giám sát trực tiếp tại nhà bệnh nhân; giám sát thông qua việc trả lọ thuốc đã qua sử dụng… nhằm kịp thời phát hiện hành vi sử dụng trái phép chất ma túy hoặc vi phạm các quy định trong điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone tại nhà; Hướng dẫn cho bệnh nhân hiểu được trách nhiệm của mình trong quá trình uống thuốc tại nhà, tuân thủ đúng quy định điều trị cũng như bảo quản thuốc; không làm mất mát, không mua bán trao đổi thuốc; Bệnh nhân vi phạm sẽ bị xử lý với nhiều hình thức như giảm ngày cấp thuốc; đình chỉ tạm thời; cấm vĩnh viễn không cấp thuốc dài ngày.

Theo thống kê của Trung tâm Y tế huyện, hiện trên địa bàn huyện có 107 bệnh nhân đang điều trị nghiện các chất dạng thuôc phiện bằng thuốc thay thế Methadone. Từ tháng 7/2022, sau khi triển khai Đề án, Trung tâm Y tế đã thực hiện rà soát, đánh giá các tiêu chí để lập danh sách các bệnh nhân đủ điều kiện cấp thuốc Methadone nhiều ngày, khuyến khích các bệnh nhân tuân thủ điều trị để đủ điều kiện cấp thuốc nhiều ngày, đến nay số bệnh nhân đủ tiêu chuẩn tham gia uống thuốc Methadone nhiều ngày tại huyện đã tăng dần theo các năm, từ 8 bệnh nhân năm 2022, đến năm 2023 số bệnh nhân đã tăng lên 24 bệnh nhân và đến hết tháng 6/2024, số bệnh nhân được uống Methadone nhiều ngày trên địa bàn huyện đã tăng lên 46 bệnh nhân đạt 79,3% kế hoạch. Mục tiêu đến hết năm 2024, số bệnh nhân được cấp Methadone nhiều ngày trên địa bàn huyện sẽ tăng lên 58 bệnh nhân.

Trong những tháng tới, để đạt mục tiêu đề ra Trung tâm Y tế huyện tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai tuyên truyền những lợi ích khi được cấp thuốc Methadone nhiều ngày; điều kiện để được cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho bệnh nhân đang uống thuốc Methadone hàng ngày tại Trung tâm Y tế. Thường xuyên cử cán bộ tham gia các lớp đào tạo tập huấn do Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tổ chức nhằm nâng cao năng lực quản lý, chất lượng điều trị  methadone cho đội ngũ cán bộ y tế đang thực hiện công tác điều trị Methadone tại Trung tâm; Đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền vận động người nghiện các chất dạng thuốc phiện tại cộng đồng tham gia điều trị methadone, nghiêm túc tuân thủ điều trị Methadone hàng ngày để đủ điều kiện cấp thuốc Methadone nhiều ngày.

Tác giả: Đỗ Phú